سفر پزشکيان به عراق، به عنوان نخستين سفر خارجي وي، توجه‌ها را به اهميت ويژه اين کشور همسايه در سياست خارجي ايران جلب کرده است. اين سفر، فراتر از يک ديدار ديپلماتيک عادي، نمايانگر تعهد تهران به تعميق روابط استراتژيک با بغداد در زمينه‌هاي امنيتي، اقتصادي و فرهنگي است.
به گزارش هفت چشمه به نقل از شبکه اطلاع‌رساني راه دانا؛ سفر مسعود پزشکيان، رئيس دولت چهاردهم جمهوري اسلامي ايران به عراق، نمايانگر اهميت استراتژيک اين کشور همسايه در سياست خارجي ايران است. اين سفر به عنوان نخستين سفر خارجي رئيس‌جمهور جديد انجام شد و نشان‌دهنده تعهد جدي تهران به تقويت روابط دوجانبه، به‌ويژه در زمينه‌هاي امنيتي، اقتصادي و فرهنگي است.
تاريخچه مناسبات ايران و عراق
روابط ايران و عراق از زمان سقوط صدام حسين در سال 2003 تحت تأثير رويدادهاي گوناگون بوده است. اين دوره شاهد فراز و نشيب‌هايي بوده که از تنش‌هاي سياسي تا تهديدات امنيتي گسترش يافته است. با ظهور گروه‌هاي تروريستي از جمله داعش، ايران به عنوان يکي از تضمين‌کنندگان امنيت عراق عمل کرده و با ارائه کمک‌هاي نظامي و مشاوره‌اي منجر به تقويت ثبات در اين کشور شده است. علاوه بر اين، روابط تاريخي و فرهنگي دو کشور، بستر مناسبي براي همکاري‌هاي دوجانبه ايجاد کرده است.
ابعاد اقتصادي همکاري
همکاري‌هاي اقتصادي بين ايران و عراق به طور چشمگيري در حال گسترش است. ايران به يکي از بزرگ‌ترين تأمين‌کنندگان برق و گاز عراق تبديل شده و اين ارتباطات با امضاي قراردادهاي جديد در حال تقويت است. صادرات روزانه 720 مگاوات برق و ارسال 25 تا 30 ميليون مترمکعب گاز به عراق از جمله نقاط قوت اين همکاري‌هاست. هدف دو کشور افزايش حجم مبادلات تجاري به ۲۰ ميليارد دلار در کوتاه مدت و ۴۰ ميليارد دلار در بلندمدت است که بيانگر عزم جدي طرفين براي توسعه روابط اقتصادي است.
سفر رئيس‌جمهور به عراق فرصتي براي تسهيل همکاري‌ها در پروژه‌هاي زيرساختي به وجود آورده است. پروژه‌هاي زيرساختي مثل توسعه خطوط راه‌آهن، مترو و لوله‌کشي گاز و نفت بين شهرها، نشان‌دهنده عزم ايران براي کمک به نوسازي زيرساخت‌هاي عراق است. اين همکاري‌ها نه‌تنها به بهبود زيرساخت‌ها کمک مي‌کند، بلکه مي‌تواند به توسعه اقتصادي منطقه نيز منجر شود.
همکاري در حوزه گردشگري
حجم بالاي سفرهاي زيارتي ميان دو کشور، ضرورت ايجاد يک چارچوب منسجم براي توسعه صنعت گردشگري را ايجاب مي‌کند. سالانه ميليون‌ها زائر ايراني به سوي عتبات عاليات در عراق مي‌روند و در مقابل، حدود سه ميليون گردشگر عراقي به ايران سفر مي‌کنند، اين تبادل فرهنگي و اقتصادي نيازمند برنامه‌ريزي دقيق و سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌هاي گردشگري است که مي‌تواند به تقويت روابط ميان دو کشور کمک کند.
حضور نيروهاي آمريکايي در عراق، چالش موجود در روابط
با وجود پيشرفت‌هاي اعلام‌شده، چالش‌هاي متعددي نيز فرا روي روابط ايران و عراق وجود دارد، يکي از بزرگ‌ترين موانع، حضور نيروهاي آمريکايي در عراق است که به نظر مي‌رسد مانع شکل‌گيري کامل روابط دوجانبه مي‌شود، همچنين، تحريم‌هاي اقتصادي عليه ايران، بر روند همکاري‌ها تأثير منفي گذاشته و موانع فني و اداري در مبادلات تجاري به وجود آورده است.
نقطه عطفي در روابط دو کشور
در اين راستا، ابوالفضل ظهره‌وند، عضو کميسيون امنيت ملي مجلس در گفتگو با خبرنگار راه دانا با اشاره به سفر رئيس جمهور به عراق اظهار کرد: اگر آقاي پزشکيان بتواند در اين سفر با يک تيم کارشناسي زبده اين رويکرد و گفتمان را با مقامات عراقي به اشتراک بگذارد و نشان دهد که ايران و عراق در تهديدات و فرصت‌ها هم‌راستا هستند، مي‌توان گام‌هايي براي ورود به يک شراکت راهبردي برداشت.
وي با تاکيد بر اينکه بايد نشان دهيم ايران و عراق دو متحد طبيعي هستند و مي‌توانند ظرفيت‌هاي بالقوه خود را بالفعل کنند، گفت: عراق مي‌تواند از تنگناهاي ژئوپوليتيکي خود با همکاري و کار راهبردي با ايران رهايي يابد. عراق مي‌تواند به بنادر ما و به خليج فارس و درياي عمان دسترسي پيدا کند و ايران مي‌تواند از طريق عراق به سوريه و سپس به مديترانه برسد. کشورهاي ديگري مانند چين و روسيه نيز مي‌توانند از اين طريق به منافع خود دست يابند.
همچنين حجت‌الاسلام وحيد احمدي، عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس، سفر رئيس‌جمهور به عراق را به عنوان اهميت اين کشور در سياست خارجي ايران توصيف کرد و بر پتانسيل‌هاي اقتصادي عراق تأکيد کرد. انتظار مي‌رود اين سفر به عملياتي شدن قراردادهاي اقتصادي پيشين منجر شده و دستاوردهاي ملموسي براي هر دو کشور به همراه داشته باشد.
به گزارش دانا؛ سفر رئيس جمهور به عراق به عنوان يک نقطه عطف در روابط اين دو کشور به شمار مي‌آيد. با توجه به نيازهاي امنيتي، اقتصادي و فرهنگي مشترک، تقويت روابط دوجانبه به يک ضرورت تبديل شده است. اگر چه چالش‌هايي در مسير وجود دارد، اما با ادامه همکاري‌ها و تلاش براي رفع موانع، مي‌توان انتظار داشت که روابط ايران و عراق در آينده‌اي نزديک به يک سطح جديد و مؤثر تبديل شود. اين تحولات مي‌تواند به عنوان الگويي براي ديگر کشورها در منطقه باشد و سبب تقويت همکاري‌هاي منطقه‌اي شود.